Borstreconstructie
een leven na borstkanker

Vrouwen bij wie de diagnose van borstkanker gesteld is, komen terecht in een langdurig traject van diagnostiek, chirurgische behandeling, al dan niet aangevuld met radio- en/of chemotherapie, en opvolging. Dit op zich is al een zware beproeving.

Tijdens de chirurgische behandeling van borstkanker wordt er een deel van de borst of de volledige borst verwijderd. Dit laat zichtbare sporen na ter hoogte van de borst. Daarnaast veroorzaakt deze ingreep vaak pijnklachten, en heeft het ook een invloed op de mentale toestand, of het zelfvertrouwen, van de vrouw. Dit afgenomen zelfvertrouwen speelt dan weer in op lichamelijk en seksueel vlak.

Niet elke vrouw die in behandeling is voor borstkanker, streeft een reconstructie na. Toch is het belangrijk om te weten dat er voor iedereen een aangepaste oplossing voor handen is. Sommige patiënten willen vanaf het moment dat er borstkanker vastgesteld is, zich zo goed mogelijk informeren en de eerste stappen naar een borstreconstructie zetten. Anderen zullen pas jaren later deze stappen zetten.

Tijdens een consultatie zal dokter Sommeling u objectief informeren over deze ingreep, de voor- en nadelen, het verloop van de operatie en de nazorg. Zo kunt u een weldoordachte beslissing maken over uw leven na borstkanker.

Bij een borstreconstructie proberen we het verloren borstvolume terug te herstellen, en de borsten hun vorm en uiterlijke kenmerken terug te geven. Dit doen we door opnieuw een symmetrisch resultaat van beide borsten te krijgen, eventueel met behulp van een bh. Bij een natuurlijke borst zijn de linker- en rechterborst nooit 100% gelijk. Toch proberen we deze zo gelijk mogelijk te hebben op het einde van het traject. Het uiteindelijke doel van een borstreconstructie is dan ook om een symmetrisch resultaat te verkrijgen bij het dragen van een bh.

Voor het reconstrueren van de borst zijn er verschillende types van reconstructies mogelijk, welke afhankelijk zijn van de borstkanker behandeling die u bent ondergaan. Om de vermindering aan volume en huid te kunnen herstellen, bekijken we tijdens een consultatie welk lichamelijk effect borstkanker op u heeft gehad. We bespreken dan ook samen met u welke types van borstreconstructie voor u mogelijk zijn.

Hieronder omschrijven we in grote lijnen de verschillende mogelijkheden.

Bij een borstsparende behandeling wordt de tumor uit de borst verwijderd. Dit wordt vaak gevolgd door een radiotherapie. Bespreek deze ingreep met uw behandelende arts of oncoloog. Wanneer u deze behandeling overweegt, mag er slechts een beperkt tumorvolume aanwezig zijn in vergelijking met het borstvolume.

Wanneer er een indeuking of vervorming in de borst ontstaat, kunt u ervoor kiezen om dit op te vullen met lichaamseigen vetweefsel, lipofilling. U kunt er ook voor kiezen om deze vervorming op te vullen met huid- en vetweefsel, zoals een huidflap. Het verwijderen van een tumor uit de borst is niet zonder gevolgen en littekenweefselvorming kan later pijnklachten veroorzaken in de borst. Lipofilling kan een halt geven aan deze klachten. De aanwezige littekenstrengen worden aangevuld met lichaamseigen vet, waardoor het inwendige litteken soepeler wordt. Na enkele maanden zullen de pijnklachten ook minderen.

Als de volledige borstklier verwijderd werd (mastectomie) tijdens de oncologische behandeling, kan deze op verschillende manieren gereconstrueerd worden. De gekozen techniek is afhankelijk van:

• De keuze van de patiënte
• Haar verwachtingen
• En of er op een huidbesparende manier gewerkt is bij de eerste operatie of niet

Wanneer een niet-huidbesparende mastectomie verricht werd, dan wordt zowel het borstklierweefsel als de huid gereconstrueerd. Werd er een huidbesparende techniek gebruikt, dan wordt enkel de borstklier zelf gereconstrueerd.

Met iedere borstreconstructie streven we naar een resultaat dat sterk gelijkt op de oorspronkelijke vorm, textuur en het gevoel van de borst. Een borstreconstructie met eigen weefsel, of autologe reconstructie, wordt dan ook als de gouden standaard gezien. Bij een niet-huidbesparende mastectomie kunnen zowel de borstklier als de huid van de borst tegelijkertijd gereconstrueerd worden. Er wordt huid- en vetweefsel van een andere plaats op het lichaam naar de mastectomie site getransfereerd. Dit huid- en vetweefsel wordt gevormd om het uitzicht van een borst te bekomen.

Meestal wordt het huid- en vetweefsel samen met een aanvoerend en afvoerend bloedvat vrijgemaakt ter hoogte van de buik en verplaatst naar de borst. Dit heet de deep inferior epigastric artery perforator (DIEP) flap. De buikspieren blijven intact en de stevigheid van de buik komt niet in het gedrang. Er wordt wel een microchirurgische anastomose tussen de bloedvaten uitgevoerd. Deze kunnen verstopt raken, waardoor er een kans is dat de flap het niet overleeft.

Wanneer er onvoldoende weefsel op de buik aanwezig is, kan een gelijkaardige operatie toch uitgevoerd worden. Hierbij wordt het huid- en vetweefsel van op de rug gebruikt.

Sommige patiënten beschouwen een reconstructie van de borst met eigen weefsel als een te grote ingreep. Anderen willen het risico op het niet slagen van de ingreep door verstopping van de bloedvaten niet nemen. Voor hen is een reconstructie met silicone borstprothesen een goed alternatief.

Deze ingreep heeft het beste resultaat wanneer we een huidbesparende mastectomie uitvoeren bij een patiënte met relatief kleine borsten. Grote volumes zijn moeilijk om op een natuurlijke manier te reconstrueren en geven vaak een teleurstellend resultaat. Om dit op te lossen, kunnen we de prothese aanvullen met een lipofilling. Hierbij reconstrueren we toch een deel van de borst met eigen weefsel. Deze combinatie verbetert niet alleen het uitzicht, de aanwezige prothese is ook minder voelbaar.

Vrouwen worden vaak geconfronteerd met de wetenschap dat ze een sterk risico hebben op de ontwikkeling van borstkanker. Zij kunnen dan kiezen voor een preventieve mastectomie van beide borsten en een onmiddellijke reconstructie. Hierbij wordt niet enkel de huid, maar vaak ook de tepelhof en de tepel zelf gespaard. De borstklier wordt verwijderd en vervangen door eigen weefsel, door een borstprothese of door een borstprothese en lipofilling.

Door vroegtijdige screening is de leeftijd van deze groep patiënten geleidelijk aan het dalen. Deze jonge twintigers hebben vaak nog geen kinderen, maar wel een kinderwens. Andere vrouwen zijn dan net gestart met hun carrière, waardoor ze een langdurige afwezigheid niet zien zitten. Als alternatief kunnen deze vrouwen kiezen voor een bilaterale mastectomie en reconstructie met prothesen. Op latere leeftijd kunnen we deze prothesen verwijderen en vervangen door een lichaamseigen reconstructie.

Elke borstreconstructie is anders. Het is onze bedoeling een behandelingsplan op te stellen waarin u zich zo goed mogelijk kan vinden. We bekijken samen met u naar de gebruikte technieken en de planning van de ingreep.

De ingreep van een reconstructie verloopt doorgaans in 3 fasen:

• Fase 1
  De geamputeerde borst wordt gereconstrueerd. Op basis van de gekozen techniek gebeurt de reconstructie met eigen weefsel, of met een prothese
• Fase 2
  Ongeveer drie maanden na de eerste ingreep, zorgen we voor symmetrie tussen beide borsten. Dit kan gebeuren door bijvoorbeeld een borstverkleining, het liften van de borsten of een lipofilling van een niet-behandelde borst
• Fase 3
  Wanneer nodig reconstrueren we de tepel. Doorgaans gebeurt dit een drie maanden na de tweede ingreep

Borstreconstructies zijn sinds enkele jaren volledig terugbetaald door de mutualiteit. Er worden geen extra esthetische supplementen aangerekend. Dit is van toepassing zowel voor nieuwe patiënten als voor patiënten die in het verleden een borstamputatie hebben ondergaan.

Voor andere indicaties voor reconstructie kan ook een terugbetaling verkregen worden. Zoals bij het Syndroom van Poland, het verlies van borstweefsel na eerdere ingreep of trauma, of bij personen met een sterk verhoogd risico op borstkanker. Hiervoor dient u wel een speciale aanvraag te doen.